Alsof het nooit is weg geweest uit Rotterdam. Zo ligt het SS Rotterdam erbij aan het Derde Katendrechtsehoofd in Rotterdam. Maar dagjesmensen die struinen over het Lidodek of gasten die inchecken voor een langer verblijf, zullen zich misschien niet beseffen hoe lang de reis was die het schip heeft afgelegd. Tussen de eerste geruchten over het uit de vaart halen van het schip en de daadwerkelijke opening van een nieuwe Rotterdamse attractie zit namelijk bijna zestien jaar. Bovendien werd het in plaats van een paradepaard bijna de ondergang van woningcorporatie Woonbron. Nummer 5 Het SS Rotterdam, meestal “de Rotterdam” genoemd, werd op verzoek van de Holland-Amerika-Lijn (HAL) gebouwd. Het zou het vijfde schip van de HAL, ook wel bekend als de Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij (NASM), zijn dat de naam Rotterdam droeg op de trans-Atlantische lijnvaart van de Maasstad naar de Verenigde Staten. De HAL had de bouw van het toekomstige vlaggenschip van haar vloot in opdracht gegeven bij de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM). Duidelijk was al wel in die periode dat de dagen van grote lijnvaart geteld waren. De Rotterdam zou het laatste passagiersschip gebouwd door de RDM zijn en al ontworpen voor haar nieuwe mogelijke functie als cruiseschip. New York, New York Op 13 september 1958 liet koningin Juliana de Rotterdam te water. Op 3 september 1959 was de afvaart voor de eerste reis naar New York. Het schip werd voorlopig ingezet voor zowel de transatlantische lijnvaart als cruises. In 1968 besloot de HAL om drie schepen, waaronder de Rotterdam, alleen nog in te zetten voor cruises. Afbeelding: Wikipedia Loveboat De status van cruiseschip veranderde de band van het schip met de stad Rotterdam. De HAL besloot in 1972 besloot om het onderhoud voortaan in de Verenigde Staten te laten doen. Na de laatste beurt vertrok de Rotterdam op 6 oktober 1971 naar het andere continent. De Rotterdam ging varen onder de vlag van de Nederlandse Antillen, op de boot werd Willemstad (Curacao) als thuishaven geschilderd. De HAL-directie besloot in 1997 de Rotterdam uit de vaart te nemen. Op 30 september eindigde de laatste cruise onder de kleuren van de HAL in Fort Lauderdale. Rembrandt Premier Cruises nam het schip over. De vlag van de Bahama’s ging in top en Freeport werd de thuishaven. De rederij koos ook voor een nieuwe naam: Rembrandt. In 2000 kwam eigenaar Premier Cruises in financiële problemen. Op 21 september 2000 werd de Rembrandt opgelegd in de haven van Freeport. Rotterdam wil de Rotterdam Al in 1997 had de gemeente geprobeerd om het schip te verwerven, maar zag er toen vanaf. Het beeld van de Rotterdam aan de ketting was het sein om de tweede poging te starten. De Stichting Behoud Stoomschip Rotterdam zorgde ervoor dat de emoties weer opspeelden. Op 1 mei 2003 kocht ondernemer Joep van den Nieuwenhuyzen namens RDM (met steun van het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam) het schip. Terug in oude staat Op 12 juli 2004 kwam de Rotterdam in vrijhaven Gibraltar voor de eerste renovatie. Het was begin van een lang proces. In december 2004 was RDM failliet en werd het Gemeentelijk Havenbedrijf tijdelijk eigenaar. Op 30 juni 2005 kochten woningcorporatie Woonbron en het investeringsbedrijf Eurobalance het schip. In november 2005 kwam de Rotterdam in Cadiz aan. Daar kreeg het schip met nieuwe verflaag haar oude kleuren en naam terug. Begin 2006 vertrok de boot naar Gdansk. Na problemen in de Poolse havenstad met scheepswerven en autoriteiten, onder andere over asbest maar ook zwaluwnesten, verhuisde het schip 3 september 2007 naar het Duitse Wilhelmshaven. Ook daar waren er tegenslagen zoals bijvoorbeeld een kleine brand. Ruzie met aannemer Imtech deed eigenaar Woonbron uiteindelijk besluiten om de afbouw in Rotterdam af te ronden. Op 4 augustus 2008 is de Rotterdam eindelijk thuis. Woelige baren naar de opening Ook het afronden van het project kost nog meer tijd. Op 27 juli 2009 staat de opening gepland, maar die gaat niet door. Steeds weer moeten aankondigingen van de opening worden ingetrokken. De wereldhavendagen van 2009 worden niet gehaald, 5 september precies 50 jaar na de eerste afvaart naar de VS lukt ook niet. Woordvoerders durven uiteindelijk geen data meer te noemen. Uiteindelijk werd de opening vastgesteld op 15 februari 2010. In de twee weken daarvoor kregen o.a. donateurs een voorproefje. Het was maar goed dat het schip vast lag want de echte storm brak toen uit. SS Rotterdam (foto: Jakub Bogucki op Wikipedia) Woonbron het schip in Voor de woningcorporatie Woonbron begonnen toen namelijk de problemen. Het was begonnen als een bescheiden plan. Het schip werd in 2004 voor anderhalf miljoen euro gekocht. Met een aantal commerciële partners zou het schip voor 24 miljoen euro worden verbouwd. Het was de bedoeling om commerciële activiteiten, als hotel- en congreshalexploitatie, te combineren met leerplaatsen voor leerlingen van het Albeda College. Maar er volgen tegenslagen. De kosten liepen op, commerciële partners stopten, business modellen voor de exploitatie bleken achterhaald en werden vervangen door nieuwe die ook niet rendabel bleken. Uiteindelijk bleek er bijna 250 miljoen euro ingepompt te zijn. Den Haag grijpt in Volgens veel politieke partijen in Den Haag was Woonbron te ver gaan. De eerste stappen worden gezet door minister Ella Vogelaar. Maar vooral haar opvolger Eberhard van der Laan eiste maatregelen van de woningcorporatie. Woonbron moet 80 procent van haar belang in het schip moet verkopen. Maar dit lukt vanwege de economische crisis bijna niet. In de loop van maart 2009 moest Woonbron toegeven fouten te hebben gemaakt bij de aankoop en renovatie van “de Rotterdam”. Uiteindelijk besliste Van der Laan dat de woningcorporatie dan maar een afwaardering van miljoenen moet accepteren. Het betekende uiteindelijk een verlies van tientallen miljoenen voor Woonbron. Op 2 november 2012 werd bekendgemaakt dat Woonbron het schip aan WestCord Hotels heeft verkocht voor € 29,9 miljoen. De hotelketen heeft in Nederland al 14 hotels, waaronder het Rotterdamse Hotel New York. Hiermee blijft het schip behouden voor Rotterdam. De enquete Naar aanleiding van de affaire met het SS Rotterdam door Woonbron en een reeks van andere incidenten van mismanagement en fraude bij woningcorporaties, stelde de Tweede Kamer in maart 2012 een parlementaire enquête in naar het functioneren van het stelsel van woningcorporaties. Naar aanleiding van deze enquête zijn er strengere regels opgesteld. Het artikel over het SS Rotterdam is deels gebaseerd op het boek van B. Oosterwijk, De Rotterdam voor altijd thuis (Rotterdam 2008). Het schip is sinds 2014 ook met behulp van Google Streetview te bezichtigen.