Het is misschien wel het bekendste kunstwerk van Rotterdam.Toch zal niet iedereen aanslaan als de naam wordt geroepen. ‘Santa Claus’ van Paul McCarthy houdt in het begin van de 21e eeuw de gemoederen flink bezig. De rel rondom Kabouter Buttplug is geboren.

Foto: Wikipedia

Kabout Buttplug (foto: F. Eveleens op Wikipedia)

De organisatie, de Nationale Beelden Collectie, laat de Amerikaanse kunstenaar in 2001 een levensgrote kerstman met een kerstboom fabriceren. Kunstenaar McCarthy wil met het beeld de consumptiecultuur uitbeelden, een cultuur die zeker tijdens Kerstmis tot enorme uiting komt. McCarthy’s ‘Santa Claus’ is de bronzen koning van de instant-bevrediging, symbool van consumptiegenot.

Het beeld wordt in 2003 voor een slordige 300.000 euro aangekocht en moet voor de Doelen in Rotterdam terecht komen. De discussie rond het beeld is inmiddels in alle hevigheid losgebarsten, omdat het beeld te seksueel getint zou zijn en niet zou passen in het straatbeeld, zeker niet voor een concertzaal. Rotterdammers geven het beeld al snel de naam Kabouter Buttplug omdat de kerstboom volgens het publiek lijkt op een uit te kluiten gewassen anus-dildo.

Van hot naar her
De discussie rond het werk van de internationaal gelauwerde kunstenaar zorgt ervoor dat het beeld van hot naar her wordt gesleept. Het beeld krijgt in september 2005 eerst een plek binnen de muren van museum Boijmans van Beuningen en wordt in november 2008 uiteindelijk geplaatst op het Eendrachtsplein in Rotterdam. Omdat de controverse rond het beeld zo groot is, is er door de gemeente ook geprobeerd om het beeld te slijten aan Barendrecht. Daar hebben ze de commotie natuurlijk ook meegekregen, waarna er vriendelijk wordt bedankt voor de eer.

Buttplug.cropresize-1De reacties op het beeld zijn talrijk en verschillen enorm van elkaar. Zo zijn er mensen die de kabouter geweldig vinden, verschrikkelijk of die er gewoonweg niet naar willen kijken. Een reactie na de plaatsing van het beeld op Radio Rijnmond is veelzeggend en lekker Rotterdams: “Mensen vragen we wat ik dan aan mijn kinderen uit moet leggen als ze dat beeld zien staan en vragen wat het is, nou dat is toch niet zo moeilijk? Iedereen weet toch wat dit is?’’

“Heerlijk vind ik hem, de kabouter Buttplug’’, vertelt een Rotterdamse. “Het teken van de opstand en de vrijheid, en dat de vertrutting de wereld nog niet heeft overgenomen. En dat in een gigantisch en pontificaal standbeeld. Als men niet in opstand was gekomen tegen dit standbeeld dan was deze nooit op zo een prominente plek neergezet. Juist vanwege het protest, en het protest op het protest is hij op het Eendrachtsplein geëindigd.

buttplugIk vind het een leuk standbeeld. Meer door wat hij betekent dan door hoe hij er uitziet. Ik ben blij dat hij er is. Het is een leuk iets om met bezoekers van buiten Rotterdam langs te lopen en het verhaal te vertellen. Ook is het een handig afspreekpunt, ik en mijn vrienden spreken altijd ‘onder de kabouter’ af.’’

Inmiddels is ‘Santa Claus’ onlosmakelijk verbonden met Rotterdam. Een kunstwerk van een internationale kunstenaar kabouter Buttplug noemen en het beeld daarna toch ook in je hart weten te sluiten is typisch Rotterdams. En wanneer je in Rotterdam met je werk een bijnaam krijgt, dan hoor je er echt bij.