Waarom zijn Amerikanen zo geïnteresseerd in Delfshaven. Natuurlijk, de historische gebouwen in dit deel van Rotterdam zijn mooi, maar dat kan het niet alleen zijn. De reden is dat de Amerikanen een van hun historie in Delfshaven hebben liggen: de Pilgrim Fathers zijn er geweest. Wie?

Delfshaven in 1611 (afbeelding: WIkipedia)

Delfshaven in 1611 (afbeelding: WIkipedia)

Pelgrimvaderskerk (foto: F. Eveleens)

Pelgrimvaderskerk (foto: F. Eveleens)

De Pilgrim Fathers worden gezien als een soort stichters of Founding Fathers van de Verenigde Staten. Presidenten als Roosevelt, Bush en Bush zouden afstammelingen zijn van dit groepje religieuze vluchtelingen. Maar wat is de link met Rotterdam? Of beter gezegd Delfshaven…

Veilige haven
Nederland is aan het begin van de zeventiende eeuw een veilige haven voor allerlei mensen die in eigen land worden vervolgd vanwege hun ideeën. Niet alleen vrijdenkers komen af op het tolerante klimaat in de Republiek der Verenigde Nederlanden. Ook mensen met streng-religieuze opvattingen. Tot die laatste groep behoren puriteinen uit Engeland.

Puriteinen
Engeland kent sinds de zestiende eeuw een eigen Anglicaanse staatskerk die is afgescheiden van de Rooms Katholieke kerk. Een groeiende groep gelovigen vindt dat de Anglicaanse kerk teveel Roomse trekjes heeft gehouden en scheidt zich af. Dat komt de zogeheten puriteinen op vervolging te staan.

De strenge protestanten ontvluchten Engeland en wijken uit naar de Republiek. Ze komen in 1609 eerst in Amsterdam terecht en later in Leiden. Daar bestaat al een Engelse kerk, maar die is volgens de puriteinen die streng genoeg. Ze beginnen eigen religieuze bijeenkomsten te houden. Eigenlijk vinden de Engelse protestanten de Nederlandse samenleving veel te vrijzinnig. Ze besluiten opnieuw om te vertrekken.

Nieuwe Wereld
De puriteinen weten dat er Britse kolonies zijn in Amerika dat dan bekend staat als de Nieuwe Wereld. Misschien kunnen ze daar een nieuw leven opbouwen en leven volgens hun eigen strenge principes.

De groep denkt goed na over een verhuizing naar Amerika. Ze zoeken naar een geldschieter. Dat wordt het Engelse Merchant Adventurers. Dat is een handelsorganisatie die zich vooral bezig houdt met de wolhandel tussen de Nederlanden en Engeland. Het handelshuis biedt aan om de puriteinen naar de Engelse kolonie Virginia te brengen, voor een aanzienlijk bedrag uiteraard.

Mayflower (foto: wikitraveluser OldPine)

Mayflower (foto: wikitraveluser OldPine)

Delfshaven
Ondertussen staat de vrije samenleving in Nederland onder druk. De jaren van het vredesbestand met de Spanjaarden zijn bijna voorbij. De Britten weten dat. Ze zijn bang dat de oorlog met Spanje weer oplaait. Als voorzorgsmaatregel verplaatst Merchant Adventurers zijn magazijn van Middelburg naar Delfshaven. Daarom ligt het schip van de handelsonderneming, de Speedwell, te wachten in het water van de Delfshavense Schie.

Niet alle Engelse puriteinen maken de reis vanuit Delfshaven naar Amerika. Een paar honderd blijven er achter in Leiden. Slechts tientallen mannen, vrouwen en kinderen vertrekken op 1 augustus 1620 richting Delfshaven met een platte schuit, een tocht die zo’n 7 uur duurt.

Pelgrimvaderskerk
In Delfshaven zouden de puriteinen eerst nog een kerkdienst hebben gehouden voor ze aan boord van de Speedwell stappen. Dat doen ze volgens de overlevering in de Sint Antoniuskapel, die vandaag de dag bekend staat als Pelgrimvaderskerk. In het gebedshuis worden tegenwoordig nog films vertoond over het Pilgrim-verleden van de kerk.

De volgende dag vertrekken de Pelgrim Fathers. Ze worden Het bezoek van de Pelgrims aan Delfshaven duurt minder dan een dag. De volgende dag staan aan de waterkant de mensen op te wachten. Uit kerkstukken zou het volgende blijken:

“De inwoners van Delfshaven kregen een schouwspel te zien, dat niet snel vergeten zal worden. Het vertrek was ontroerend. Dominee Robinson knielde en ging voor in het gebed en droeg aan God alle leden van de kerk op, zowel hen die nu vertrokken als degenen die hen later zouden volgen. Ze omarmden elkaar en namen afscheid. Daarna lichtte de Speedwell haar anker en vertrok naar Southampton, waar de Mayflower lag te wachten om hen naar Amerika te brengen.

(bron)

Inschepen pelgrims (afbeelding: Wikipedia)

Inschepen pelgrims (afbeelding: Wikipedia)

Plymouth
Na een reis van 65 dagen komen de Pilgrim Fathers aan in Amerika. Niet in Virginia, zoals de bedoeling is, maar een stuk naar het noorden in Plymouth in de latere staat Massachusetts. Na een moeizaam begin worden daar steden gesticht.

Omstreden
De vestiging van de puriteinen in Amerika is bepaald niet onomstreden. Zo maken de nieuwe kolonisten slaven van de oorspronkelijke bewoners, ze beroven hen van hun land en introduceren ziektes waartegen de de lokale stammen geen weerstand hadden. Om die reden wordt in 2014 in Rotterdam een herdenkingsplaquette beklad die is gewijd aan de Pilgrim Fathers.