Bij nieuws gaat het vaak om de eerste, de grootste, de meeste en ga zo maar door. Welke stad zichzelf de oudste van Holland mag noemen, is jarenlang onderwerp van discussie geweest. Twee steden vechten om de titel: Dordrecht en Geertruidenberg. De discussie is de afgelopen jaren een paar keer opgelaaid, maar kent een hoogtepunt in 2011. Geertruidenberg kondigt dan zelfs aan om naar het televisieprogramma De Rijdende Rechter te stappen. Die moet voor eens en voor altijd de strijd beslissen. Maar zover komt het niet. Graafschap Holland 1350 (afbeelding: Wikipedia) Geertruidenberg Is Geertruidenberg niet een plaatsje in Noord-Brabant, vlak bij de A27? Dat klopt. Hoe kan dat dan de oudste stad van Holland zijn? Heel simpel. Tot aan de Sint Elisabethsvloed in 1421 zag onze regio er anders uit, ook topografisch. En dan bedoelen we écht heel anders. Rivieren lopen anders en Holland is een stuk groter. Geertruidenberg ligt dan ook in het Graafschap Holland, net aan de grens met Brabant. Omdat in Brabant de steden behoorlijk aan het groeien zijn, krijgt het plaatsje in 1213 marktrechten, een onderdeel van stadsrechten. “En dat is zeven jaar eerder dan Dordrecht”, zegt locoburgemeester Ruud van den Belt van Geertruidenberg. Brok De discussie is op gang gebracht nadat burgemeester Arno Brok van Dordrecht in 2011 tijdens de landelijke intocht van Sinterklaas tegen de goedheiligman had gezegd: “welkom in de oudste stad van Holland”. Het lijkt het voor de buitenstaander niet zo belangrijk, maar volgens loco-burgemeester Van den Belt is het toch een serieuze zaak. Zo zou het toekennen van marktrechten betekenen dat Geertruidenberg in 2013 precies 800 jaar geleden stadsrechten kreeg. Gezicht op Dordrecht (afbeelding RTV Rijnmond) Dordrecht Dordt heeft zich altijd geprofileerd als de oudste stad van Holland. De stad ontstaat in de twaalfde eeuw aan het riviertje de Thure. Het plaatsje wordt voor het eerst genoemd rond 1048, bij de slag om Thuredrecht (het latere Dordrecht). Het handelsplaatsje aan de rivier de Merwede groeit gestaag door. In 1220 krijgt Dordrecht stadsrechten. Dat jaartal wordt in Dordrecht ook altijd aangehouden als stichtingsdatum van de stad. ‘Dit is mijn uitspraak en daar zal u het mee moeten doen’ Op naar Hilversum dus om dit uit te vechten. De makers van De Rijdende Rechter laten in 2011 weten dat er een gesprek komt met vertegenwoordigers van beide steden om te kijken of er een echte zaak van gemaakt kan worden. Beide gemeenten hebben dan al toegezegd mee te willen werken aan de show van mr. Frank Visser. Maar van een uitzending komt het uiteindelijk niet. Het jubileumjaar (2013) in Geertruidenberg gaat zonder uitzending voorbij. Henk ’t Jong (afbeelding RTV Rijnmond) Een jaar later blijkt waarom. Henk ’t Jong, historicus in Dordrecht, komt met het onomstotelijke bewijs. In het oudste archiefstuk van Dordrecht, stammend uit februari 1200, wordt al gesproken over stedelingen en schepenen. “Als je schepenen had, dan was je een stad”, zegt ’t Jong. “Het waren een soort wethouders, die van de Graaf van Holland wetten mochten maken.” Dordrecht heeft dus al in het jaar 1200 al bepaalde stadsrechten. Geertruidenberg kan volgens hem onmogelijk ouder zijn, zegt ‘t Jong. “De oudste stukken waarin voor het eerst gesproken wordt over Geertruidenberg dateren van 1213. Daaruit blijkt dat het een dorpje was.” Zijn conclusie is resoluut: “Geen twijfel mogelijk. Dordt is de oudste stad.” Ludieke actie In Geertruidenberg wordt laconiek gereageerd op de late uitkomst van de twee jaar geleden door de Brabanders aangezwengelde discussie: “U moet het zien als een ludieke actie van ons, die destijds vooral bedoeld was om aandacht te krijgen voor ons 800-jarig jubileum”, zegt een woordvoerster van de gemeente. Dat is aardig gelukt, want tientallen media besteedden aandacht aan de twist. “We hebben nu geen behoefte meer om er verder op te reageren”, zegt de gemeentelijk woordvoerster. “Wat laf ”, reageert Henk ’t Jong. “Eerst ga je rommelen met je eigen historie en nu hoor ik dit. Ik kan er wel een beetje om lachen. Maar niet meer dan dat.”