Eens in de zoveel tijd domineert een onheilspellende milieuterm het nieuws. Denk aan zure regen, het gat in de ozonlaag en smeltende ijskappen. In 1989 wordt onze regio geconfronteerd met een nieuw fenomeen: dioxine in de melk. De kankerverwekkende stof duikt op in de Lickebaertpolder bij Vlaardingen. De milieuvervuiling zou afkomstig zijn van de AVR-vuilverbranding bij Rozenburg. Dioxine (Afbeelding: Wikipedia) 14 juli 1989 Het Vrije Volk komt op 14 juli 1989 als eerste met het nieuws. ‘Alarm over dioxine-melk. Zwaar gif in ‘Maassluise’ melk pas na verkoop ontdekt’. De krant schrijft dat de vergiftigde melk tot de ontdekking ook is verkocht in supermarkten. Inmiddels zouden de pakken en flessen melk apart worden gehouden. Voor zover bekend zijn er geen mensen met vergiftigingsverschijnselen. Volgens de krant is de verontreinigde melk afkomstig van elf boeren in de Lickebaertpolder, een weidegebied tussen Vlaardingen en Maassluis. De giftige stoffen zijn waarschijnlijk afkomstig van de AVR-vuilverbranding aan de andere kant van de rivier, bij Rozenburg. Het Vrije Volk noemt dioxine ‘de allergiftigste chemische verbinding die er bestaat’. Er wordt verwezen naar een dioxine-ontsnapping in Italië in 1976. Die veroorzaakte een enorme natuurramp, overigens zonder dat er doden waren te betreuren. 15 juli 1989 Een dag later schrijft De Telegraaf: Melk, vlees en vet van dieren uit de buurt van de verbrandingscentrale mogen niet meer worden gegeten of verkocht. Toch zou er geen gevaar bestaan voor de volksgezondheid. Het verkoopverbod geldt voorlopig voor een paar maanden. Ook in de buurt van Amsterdam zou in melk een te hoog dioxine-gehalte zijn gemeten. De dioxine is neergeslagen op de weilanden tegenover de centrale. Koeien krijgen het gif binnen, waarna het ook opduikt in de melk. Foto: Pixabay Verdacht monster De zaak komt aan het licht nadat één van de boeren uit het gebied, Siem van der Kooij uit Maasland, een monster van de melk opstuurt naar het Centrum Landbouw en Milieu. Daar wordt ontdekt dat er drie keer de toegestane hoeveelheid dioxine in de melk zit. De buren van Van der Kooij zijn geschrokken van het nieuws. “Ik drink al m’n leven lang melk zó van de koe, maar nu met die dioxine, ik weet het niet”, zegt één van hen in het Vrije Volk. Hij vindt dat er opvallend veel kanker heerst in de directe omgeving. Maar of dat te maken heeft met de AVR? Anderen reageren laconiek. “Straks kan je niks meer eten. Je wordt er gestoord van.” Een ander zegt dat het opgeblazen verhalen zijn en dat er niks aan de hand is. Boeren die worden geïnterviewd zijn niet blij met de melding van Van der Kooij, want het kost hen ook handel. 17 juli 1989 Minister Nijpels van Milieu eist dat afvalverwerkingsbedrijven onmiddellijk de uitstoot van giftige stoffen als dioxine terugbrengen. Als dat geld kost, dan moet dat maar. De kosten kunnen worden verhaald op de burger, vindt Nijpels. AVR Rozenburg De minister belooft dat er binnen twee weken verscherpte eisen komen voor alle twaalf vuilverbrandingsbedrijven in ons land. Die waren al in de maak, maar Nijpels versnelt de invoering door het dioxine-schandaal. Dat betekent wel dat een aantal Kamerleden moet terugkomen van hun vakantie, om die verscherpte eisen door de Tweede Kamer te krijgen. Oppositieleider Wim Kok (PvdA) noemt de schadevergoeding voor de getroffen boer ‘zwaar onvoldoende’. De boeren hebben vandaag ook hun koeien moeten ‘merken’. Het vlees mag niet gegeten worden en de melk gaat naar een speciale fabriek in Gouda. Voor die melk krijgen de boeren wel betaald. 18 juli 1989 Minister Braks van Landbouw zegt ‘bijzonder verrast’ te zijn over het dioxine-drama bij Vlaardingen, maar dat had hij eigenlijk niet mogen zijn. Al in 1980 krijgt het ministerie van Volksgezondheid een waarschuwing dat melk van koeien die in de buurt van vuilverbranders grazen, dioxine kan bevatten. Wetenschappers komen met geruststellende berichten. Dioxine in de melk is pas gevaarlijk voor de mens als je meer dan 9 liter drinkt. 19 juli 1989 Is de dioxine wel afkomstig van AVR? De GPD-bladen schrijven vandaag over ‘een stuk of 20 andere bedrijven’ in de buurt die ook dioxine uitstoten. Dat blijkt uit een voorlopige inventarisatie van de milieudienst Rijnmond (DCMR). Welke bedrijven het zijn, wil de milieudienst niet zeggen, maar al vrij snel worden namen als Shell genoemd. Er komt ook geruststellend nieuws. De dioxine kan niet terechtkomen in de groente die op het land staat. De SP gelooft daar niets van en eist een onderzoek van de GGD. Maar die ziet daar de noodzaak niet van in, omdat ‘dioxine alleen hecht aan dierlijk vet’. 20 juli 1989 Steeds meer mensen beginnen te twijfelen aan de schuld van AVR. Het bedrijf is weliswaar eerder de fout ingegaan bij de verwerking van chemisch afval, zegt milieu-gedeputeerde Van der Vlist van de provincie Zuid Holland. Maar dat gebeurde nooit in zulke hoeveelheden dat deze dioxine-overschrijding kon ontstaan. Beschuldigingen van de DCMR dat AVR vele honderden tonnen chemisch afval samen met huisvuil heeft verbrand, worden van de hand gewezen door de Provincie. AVR zou alleen wat ‘onzorgvuldig geweest zijn’. Justitie begint een onderzoek naar wat er klopt van de beweringen van de DCMR. 27 juli 1989 Alle veehouders in de Lickebaertpolder hebben hun bedrijf te koop aangeboden aan de overheid. Ze zijn boos over de schadeloosstelling die minister Braks heeft voorgesteld en proberen nu met beroep op een speciale wet hun bedrijf te verkopen. 14 oktober 1989 De Ministerraad besluit om een bod uit te brengen op 13 boerenbedrijven in de Lickebaertpolder. Het ziet er naar uit dat er over twee jaar weer koeien kunnen grazen in het gebied. Wel moet de bovenste 25 centimeter van de grond worden omgeploegd. 21 december 1989 De overheid is inmiddels een bodemprocedure begonnen tegen AVR. De staat eist 2,2 miljoen gulden aan schadevergoeding voor de boeren en eist dat de uitstoot van dioxines stopt. Maar AVR zegt dat de vervuiling niet van het bedrijf afkomstig kan zijn. De huisjurist wijst erop dat de dioxine-uitstoot niet verder komt dan ’t Scheur, het water tussen Rozenburg en Maassluis. 30 januari 1990 Dan geeft justitie het bedrijf gelijk. De dioxinevervuiling in de Lickebaertpolder is niet veroorzaakt door AVR. Er is geen enkel bewijs dat de verhoogde concentraties van de giftige stof afkomstig zijn van de verbrandingsovens van AVR. Het speciale onderzoeksteam van justitie naar de verontreiniging wordt opgeheven. De bodemprocedure is van de baan. Foto: Pixabay 14 oktober 1994 Vier jaar na het begin van het dioxine-schandaal blijkt dat AVR de uitstoot van dioxine fors heeft verlaagd, tot een factor zes onder de toegestane norm. 2 november 1994 Koeien uit de Lickebaertpolder hoeven niet langer hun speciale blikken oormerken te dragen. Melk en vlees zijn weer geschikt voor consumptie, zo blijkt. Door alle maatregelen die vuilverbranders hebben genomen sinds 1989, komen er inmiddels bijna geen dioxinen meer voor in de lucht.