In de lange geschiedenis van vliegtuigbouwer Fokker wisselen hoogtepunten en dieptepunten elkaar af. In de jaren ’90 van de vorige eeuw blijken de problemen zo groot dat Fokker als zelfstandig bedrijf moet stoppen. Zo komt een einde aan meer dan 100 jaar vliegtuigtraditie. Fokkerkantoor in Papendrecht (foto: Henk Bezemer op Wikipedia) Net na de oorlog heeft Fokker het moeilijk. De markt werd overspoeld met goedkope vliegtuigen uit de oorlog die over waren. Fokker overleeft door zich te storten op de bouw van van zweefvliegtuigen en autobussen. In de jaren ’50 krabbelt het bedrijf op dankzij de ontwikkeling van de F-27 Friendship. Daarvan worden er uiteindelijk bijna 900 verkocht. Te grote broek In de jaren 70 gaat het bijna mis na een mislukte fusie met het Duitse Vereinigte Flugtechnische Werke. Zodra Fokker weer op eigen benen staat, slaat het bedrijf terug met de gelijktijdige ontwikkeling van de Fokker 50 en de Fokker 100. Maar daarmee trekt het kleine bedrijf een te grote broek aan. Fokker kan niet meedoen met de andere vliegtuigbouwers en wordt begin 1993 overgenomen door het Duitse DASA van moederconcern Daimler-Benz. Maar dat is geen garantie voor de toekomst. Een chronologische weergave van de laatste zelfstandige jaren van het bedrijf: Februari 1995. Het Duitse weekblad Der Spiegel meldt dat er bij Fokker ontslagen gaan vallen. Het blad voorspelt het faillissement vóór 1996. Het Duitse concern DASA zou met Fokker “een kat in de zak” hebben gekocht. DASA gaat ingrijpend saneren bij het bedrijf en wil terug van 8500 naar 4200 werknemers. Maart 1995. Fokker blijkt het meest rampzalige jaar uit zijn historie achter de rug te hebben. Het resultaat komt uit op 876 miljoen gulden onder nul. De dramatisch lage dollarkoers stort Fokker nog verder in de ellende. Juli 1995. Het eerste half jaar verloopt financieel nog dramatischer dan vorig jaar. Behalve minister Wijers van Economische Zaken toont ook premier Kok zich bezorgd. Augustus 1995. De Amsterdamse effectenbeurs staakt de handel in Fokker. Pas nadat DASA zich garant heeft gesteld voor de schulden van Fokker, mag de handel worden hervat. De koers van Fokker daalt naar een historisch dieptepunt van 7,50 gulden. September 1995. Fokker overhandigt Wijers een overlevingsplan. Topman Ben van Schaik maakt duidelijk dat de overheid met geld over de brug moet komen, omdat DASA “het gat nooit alleen zal dichten”. Om volgend jaar weer winst te kunnen maken, heeft Fokker 2,3 miljard gulden nodig. November 1995. Wijers vraagt ex-Unilever-topman Floris Maljers namens de staat te gaan onderhandelen. DASA-topman J. Schrempp noemt Fokker zijn “love-baby”. Hij onderstreept dat Fokker nog toekomst heeft. December 1995. Het gerucht dat Fokker uitstel van betaling heeft moeten aanvragen, zorgt voor paniek onder de aandeelhouders. De beurskoers dendert met 2,40 gulden omlaag naar 5 gulden. Ondanks het verlies, blijkt 1995 een van de beste verkoopjaren die de vliegtuigfabrikant ooit heeft gekend. Januari 1996. Fokker-topman Van Schaik zegt in zijn nieuwjaarstoespraak dat het bedrijf nog deze maand financiële steun krijgt van de overheid en DASA. De snijdende winterkou demonstreren duizenden Fokker-werknemers in Den Haag voor het voortbestaan van ‘hun’ bedrijf: “Wijers, kom nou op met die meiers”. De onderhandelingen tussen de Nederlandse overheid en DASA lopen vast. Partijen geven elkaar de schuld van het debacle. Volgens Wijers heeft DASA nooit serieus willen praten. Fokker heeft inmiddels een schuld van ruim 3 miljard. Er wordt surseillance van betaling aangevraagd. De nieuwe bewindvoerders zijn optimistisch en denken dat ze Fokker in zijn geheel kunnen verkopen. Fokker-medewerkers beginnen de actie ‘Hou Fokker in de lucht’. Enerzijds om het meelevende publiek te bedanken, anderzijds om geld op te halen voor een goed sociaal plan. Februari 1996. Het pokerspel om Fokker begint. De Canadese concurrent en toeleverancier Bombardier toont belangstelling, evenals het Zuid-Koreaanse Samsung. En een Russische delegatie van Jakovlev komt langs om te zien wat er te halen valt. Maart 1996. Fokker is failliet. Voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog staan er in Nederland in een keer 5 600 mensen op straat. Iedereen die nog in dienst is van Fokker wordt ontslagen. De curatoren nemen ongeveer 600 mensen opnieuw aan om de nog bestelde vliegtuigen af te bouwen. Mei 1996. De onzekerheid over de toekomst van Fokker duurt voort. Alleen Samsung lijkt nog een serieuze gegadigde om het bedrijf te kopen. De tijd begint te dringen. Oktober 1996. De onderhandelingen met Samsung verlopen tergend langzaam. Het kabinet maakt zich grote zorgen. Ben van Schaik, inmiddels door Daimler-Benz in Brazilië gestationeerd, gelooft niet meer in een doorstart. November 1996. De Nederlandse overheid verkoopt haar belang van ruim 22 procent in het failliete Fokker voor nul gulden aan grootaandeelhouder DASA. 28 november 1996. De curatoren sluiten de onderhandelingen met Samsung af. Minister Wijers maakt bekend dat de kans op een tweede leven voor Fokker verkeken is. Uiteindelijk blijven alleen delen van het originele bedrijf na het faillissement overeind. De ruimtevaartafdeling gaat zelfstandig verder, terwijl de fabrieken voor vliegtuigonderdelen en vliegtuigonderhoud en -reparatie opgaan in het Stork-concern.