“Weer een stille tocht, weer iemand kapot. En schieten op de deur van een disco is geen sport” Uit Zinloos van Lange Frans en Baas B. (2004) Ook hele vervelende verhalen mogen niet vergeten worden en verdienen een plek in de Canon van de Vergeten verhalen. Dus ook het verhaal dat onze regio deed kennismaken met de eerste grote landelijke stille: de schietpartij bij Bacchus in Gorinchem van 1999. Foto: RTV Rijnmond Het is een gewone nacht op 10 januari 1999. Jongeren uit Gorinchem en omgeving vermaken zich in danscafé Bacchus aan de Kerksteeg. Rond half twee gaan de eerste jongeren naar huis. Sommigen van hen halen hun jassen op bij de garderobe. “Op een gegeven moment hoor je een paar schoten. Ik was net binnen, maar kon door de doorzichtige flappen zien wat er was gebeurd. Dan zie je een paar mensen op grond liggen”, zegt een ooggetuige. “Niemand geloofde het gewoon”, zegt een bezoekster. “Iedereen dacht ‘het is gewoon een grapje’. Maar dan zie je iedereen staan en dringen. Huilen en bij elkaar zitten.” De schoten komen van buiten. “Mensen schijnen uit een ander café gekomen te zijn”, zegt iemand in Bacchus. “Ze wilden niet in de rij staan.” De jongen gaat verder: “Ze liepen naar de deur toe. Die gaat open en de toegang wordt geweigerd. Daarna gaat de deur weer dicht. Of ze nu teruggelopen zijn om het pistool te halen, dat weet ik niet. Maar daarna is er gewoon op brute wijze geschoten.” Foto: RTV Rijnmond De slachtoffers krijgen namen. Marianne Roza (Gorinchem, 18) overleed ter plekke. Froukje Schuitmaker (Sleeuwijk, 17) wordt zwaargewond overgebracht naar het ziekenhuis in Utrecht. Ze overlijdt een dag later aan haar verwondingen. Een derde meisje wordt geraakt in haar schouder, maar kan het voorval navertellen. De dagen erna De verslagenheid is groot in Gorinchem. Op de scholen zit er in bijna elke klas wel iemand die bij het voorval is geweest of die iemand kent die er bij was. Er worden speciale lessen gehouden om over de gebeurtenissen te praten. Het gevoel van onmacht is groot. “Ik zou niet weten wat ik had moeten doen om dit te voorkomen”, zegt de Gorinchemse burgemeester IJssels. “We hebben een buitengewoon intensief overleg met de horeca over veiligheidsmaatregelen en het tegengaan van agressief gedrag. Al dat soort zaken daar wordt praktisch bijna wekelijks uitgebreid over gerapporteerd.” Bacchus had een vrij goede reputatie in de stad. Foto: RTV Rijnmond Stille tocht Al vrij snel komt het idee om een stille tocht te houden voor de slachtoffers van de schietpartij. Dat is op dat moment nog een nieuw fenomeen. Alleen na de Bijlmerramp en de dood van Meindert Tjoelker (ook als gevolg van zinloos geweld) hebben er eerder in ons land stille tochten plaatsgevonden. Het verschijnsel is dus nieuw voor onze regio. Er worden tussen de 10.000 en 20.000 mensen verwacht in Gorinchem. De televisie (RTL5) zendt de tocht live uit, zodat ook mensen in de rest van het land meekrijgen wat er in de stad gebeurt. Er worden extra treinen ingezet. De maatregelen zijn niet voor niets. Het verwachte aantal deelnemers wordt zelfs overtroffen. Volgens de politie lopen er rond de 25.000 mensen mee met de stille tocht. “Het is zelfs zo druk, dat de laatste mensen nog moeten beginnen met de tocht door Gorinchem, terwijl de eerste mensen weer terugkomen bij het beginpunt”, zegt RTV Rijnmond-verslaggever Marcel van der Steen. Foto: RTV Rijnmond “Ik heb er helemaal geen woorden voor”, zegt een van de deelnemers van de stille tocht. “Verdriet. Woede. Ik heb wat bloemen gelegd en ik hoop dat de ouders heel veel steun hebben aan de mensen die hier nu zijn op dit moment.” “Er gaat een warmte door je heen, niets anders dan dat”, zegt burgemeester IJssels van Gorinchem. “Zo’n grote mensenmassa. Mensen die vanuit het hele land naar Gorinchem komen om de nabestaanden bij te staan. Hartverwarmend.” De verdachten Al binnen een paar uur na de schietpartij worden drie verdachten opgepakt. Het gaat om de broers Fuat (30) en Zaim (34) uit Gorinchem. Ook een ander familielid wordt opgepakt. De drie verdachten zijn eerder in aanraking geweest met justitie. Twee van hen zaten in een proeftijd, omdat ze eerder voor een geweldsmisdrijf zijn veroordeeld. De oudste broer blijkt de schutter te zijn, ook al probeert zijn jongere broertje de schuld op zich te nemen. Justitie zegt dat ondanks de bekentenis niet kan worden vastgesteld wie nu de schoten heeft gelost. Er wordt drie keer 20 jaar cel geëist. De rechter veroordeelt de broers tot zestien jaar cel voor dubbele doodslag en een poging tot doodslag. Het andere familielid krijgt negen maanden, omdat hij geschopt en geslagen had tegen de deur van Bacchus. De zaak dient ook nog in hoger beroep en voor de Hoge Raad, maar de straffen blijven staan. En verder? De deelnemers van de stille tocht waren het over één ding eens. Dit nooit meer. Maar binnen een jaar stond weer iedereen met kaarsen in de hand bij de volgende stille tocht in de regio. Die voor Daniël van Cotthem, die het slachtoffer werd van zinloos geweld in Vlaardingen. Stille tochten De regio Rijnmond kende sinds begin deze eeuw meer dan veertig stille tochten. In vrijwel alle gevallen gaat het om een herdenking van het slachtoffer dat door een misdrijf om het leven is gekomen. Hieronder een overzicht van de stille tochten waar RTV Rijnmond over heeft bericht, beginnend bij de eerste grote stille tocht, na de schietpartij in Bacchus in Gorinchem. Jan 1999 Schietpartij Bacchus Gorinchem 20-30.000 Jan 2000 Daniel van Cotthem Vlaardingen-Oost 3.000 Nov 2001 ‘Playstationmoord’ Dordrecht-Staart honderden Maart 2002 Slachtoffer Moord Rotterdam West onbekend Dec 2002 Slachtoffer steekpartij Rotterdam-Centrum 50 Okt 2003 Man wil overvaller tegenhouden Rotterdam-Charlois 2500 Nov 2003 Slachtoffer steekpartij Rotterdam-Zuid 750 Dec 2003 Casper Barenburg ’s Gravendeel onbekend Feb 2004 Verkeersongeluk(ken) Bosdreef Rotterdam-Kralingen 150 Maart 2004 Doodgeschoten taxichauffeur Taxi-optocht Rotterdam 300 Juni 2004 Doodgeschoten kroegeigenaar Rotterdam – Oude Noorden onbekend Okt 2005 Familiedrama Hellevoetsluis 100 Dec 2005 Jaar na moord Rotterdam-Zuid 100 Augustus 2006 Vechtpartij City Racing Rotterdam-Centrum 300 Okt 2006 Maasmeisje Rotterdam-Vreewijk 500 Nov 2006 So. Steekpartij Capelle – Floridaweg 50 Juni 2007 Steekpartij na fietsendiefstal Rotterdam-Persoonshaven 1000 Juli 2007 Val uit flat na achtervolging politie Capelle ad IJssel onbekend Nov 2006 Slachtoffer Steekpartij Capelle – Floridaweg onbekend Augustus 2009 Slachtoffer Strandrellen Rotterdam-Ommoord 800 Mei 2009 Slachtoffer Steekpartij Spijkenisse 100 Juni 2009 Familiedrama Zwijndrecht Boshuizen 200 Oktober 2009 Aangereden door metro Capelle aan den IJssel 100 Januari 2010 Slachtoffer zinloos geweld Coolsingel 200 Januari 2010 Ongeluk Vierhavenstraat Rotterdam onbekend Maart 2010 Milly Dordrecht duizenden April 2010 Verkeersongeluk Spijkenisse onbekend Juli 2010 Slachtoffer moord Rotterdam 300 Mei 2011 Familiedrama Zwijndrecht Zwijndrecht – Noord 100 Juli 2011 Verkeersongeluk Rotterdam – Wollefoppenweg 150 Okt 2011 Jennefer Rotterdam-Zuid 2000 Nov 2011 Overleden schaapsherder Rotterdam – De Esch onbekend Nov 2011 Farida Spijkenisse 80 Januari 2012 Slachtoffer moord Schiedam onbekend Mei 2012 Slachtoffer schietpartij Schiemond – Rotterdam 400 Juli 2012 Slachtoffer steekpartij Rotterdam-Alexander onbekend April 2013 Doodgeschoten door politie Fazantstraat – Rotterdam 500 Juli 2014 MH17 Diverse steden duizenden Okt 2014 Slachtoffer schietpartij Rotterdam-Hillevliet 150 Feb 2015 Slachtoffer moord Rotterdam – Charlois 200 Maart 2015 Slachtoffer moord Floris Burgwal – Capelle 100 Juni 2015 Verdronken peuter Hordijkerveld – Rotterdam 100 jaarlijks Pim Fortuyn Rotterdam